Op feestjes word ik vaak aangesproken op het onderwerp pensioenen, omdat men weet dat ik daarbij betrokken ben. Vaak wordt gevraagd waarom het zo slecht gaat en wanneer het beter wordt. Meestal leg ik dan uit welke invloed de rente heeft op huidige en toekomstige pensioenen. Ik doe dit aan de hand van het volgende voorbeeld.
Voorbeeld
Als ik over 10 jaren 1000 euro wil uitkeren, dan heb ik bij een rente van 7 % vandaag genoeg aan circa 500 euro om aan deze verplichting te kunnen voldoen. Daalt de rente naar 1 % dan moet ik circa 900 euro nu hebben om over 10 jaren de 1000 euro te kunnen voldoen.
Verplichtingen van pensioenfondsen
Pensioenfondsen hebben te maken met huidige en toekomstige verplichtingen. Deze verplichtingen nemen bij een lage rente toe in waarde. Dat wil zeggen dat er meer pensioenvermogen of geld moet zijn om aan deze verplichtingen te kunnen voldoen. Gelukkig hebben pensioenfondsen een deel van het pensioenvermogen in obligaties belegd. Een obligatie neemt in waarde toe op het moment dat de rente daalt. Dit zorgt ervoor dat de toename van de verplichtingen gedeeltelijk wordt opgevangen door de waarde toename van de obligaties. Maar dat is niet voldoende. Het pensioenvermogen is dan niet meer groot genoeg om alle verplichtingen te kunnen afdekken.
De lage rente is een zwarte zwaan
Het spreekt voor zich dat pensioenfondsen dus liever geen rentedalingen hebben. En al helemaal niet zo’n sterke daling als die we nu meemaken. De lage rente is dus een zwarte zwaan voor de pensioenfondsen. De term zwarte zwaan staat voor een gebeurtenis die men eigenlijk niet voor mogelijk houdt, maar vaak erg negatief is als die zich voordoet. Meestal is deze uitleg voldoende.
De toegenomen levensverwachting: een andere zwaan
Waar echter niet vaak over gepraat wordt, is een andere zwaan, namelijk die van de toegenomen levensverwachting. Het goede nieuws is dat wij de laatste jaren een hogere levensverwachting hebben gekregen. Ten opzichte van een eeuw geleden leven wij bijna twee keer zo lang! Dat is natuurlijk geweldig goed nieuws. De laatste 20 jaren is de levensverwachting telkens toegenomen, vooral bij vrouwen.
Voor pensioenfondsen heeft dit een minder leuk effect. De fondsen moeten meer jaren uitkeren, terwijl hier feitelijk geen premie voor is betaald. Bij sommige fondsen heeft dit in deze periode tussen de 10 en 20 procent van het pensioenvermogen “gekost”. Dat is niet weinig.
De verwachting is dat door technologische vooruitgang (bijvoorbeeld 3d printen) en nieuwe medicijnen toekomstige generaties opnieuw een hogere levensverwachting zullen hebben. Er zijn zelfs wetenschappers die voorspellen dat kinderen die nu worden geboren een grote kans op 100 jaren leven zullen hebben. Als dit waar is, dan zullen pensioenfondsen dit niet kunnen opbrengen. Tenzij er veel meer premie wordt betaald of de datum van het met pensioen gaan veel later komt te liggen. Het verrast mij dat er zo weinig over dit onderwerp wordt gesproken. Naar mijn mening zou dit onderwerp veel nadrukkelijker een rol moeten spelen in de discussie om te komen tot een andere opzet van het toekomstige pensioenstelsel.
Anders wordt de witte zwaan voor het individu een zwarte zwaan voor de gemeenschap…
Jeppe Machielsen
Vice-voorzitter Raad van Toezicht
|
Wat vindt u? |
|
Louise Vernooij-Ottevanger - 10 augustus 2016 Het verrast Jeppe Machielsen dat er zo weinig wordt gesproken over de toegenomen levensverwachting. Ik vind dit ook zo wonderlijk. Al in 1964 voorspelde mijn "meester van de zesde klas" dat AOW en pensioen voor onze generatie niet meer op te brengen zou zijn. Dat sloeg toen vooral op de babyboomers. Toen rekende niemand op de zo omtzettend snel stijgende levensverwachting en dit vooral bij vrouwen en de wat hoger opgeleiden, dat zijn precies de toekomstige pensioengerechtigden bij het POB. Daarbij nog dat veel Bibliotheken steeds vaker vrijwillgers inzetten en selfservice, dus minder medewerkers die de pensioenpot vullen. Ik ben heel benieuwd hoe lang het POB dit kan volhouden! |
|
Jeppe Machielsen - 11 augustus 2016 Uw meester van de zesde klas heeft gelijk gekregen. Hoe het in de toekomst gaat verlopen, blijft natuurlijk moeilijk voorspelbaar. Maar ik pleit voor meer aandacht van het onderwerp. |
|
Docx - 10 augustus 2016 Je kunt het wel over pensioen hebben, maar de spelregels worden toch iedere keer veranderd. Tegen dat ik bij het pensioen aanbeland ben, veranderen de spelregels. Mag dat in het casino ook tegen dat de roulette stil staat, het balletje gauw verleggen, zo word met pensioen ook gedaan. Als ik in mijn omgeving kijk sterven ze steeds jonger . In mijn gezin van thuis moeten de overgebleven personen allemaal al 140 worden willen ze jullie gemiddelde halen. Nu er uitgedeeld moet worden kan het niet meer, toen er binnen geharkt moest worden was het pico bello. Bij een goed beleid weet je dat je in de toekomst uit moet gaan keren. Nee het werd liever in grote gebouwen en dikke auto's gestopt en in dikke salarissen uitgekeerd en daarbij gokken op de beurs. Dit doe je niet met zuurverdiend geld. |
|
Jeppe Machielsen - 11 augustus 2016 Mijn pleidooi is om meer rekening te houden met de levensverwachting. Ik denk dat het POB op zeer prudente wijze om gaat met de haar toevertrouwde middelen om pensioenuitkeringen te kunnen doen. |
|
Fer Harlemans - 11 augustus 2016 Het is niet zo, dat er nauwelijks gepraat wordt over de stijgende gemiddelde levensverwachting. Alleen is het een tamelijk ingewikkeld probleem, vooral de AOW, die betaald wordt via een jaarlijkse omslag. Steeds minder mensen moeten de AOW voor steeds meer gepensioneerden opbrengen. Dat wordt onbetaalbaar, vandaar dat vanaf 2024 de AOW leeftijd wordt gekoppeld aan de gemiddelde levensverwachting. Wat de pensioenen betreft wordt er gesproken over een verandering richting een meer persoonlijke pensioenopbouw. Dat lijkt mij goed. Daarbij moet m.i. de grootste aandacht zijn voor de pensioenopbouw van jongeren. De afgelopen jaren is er al veel veranderd in de pensioenopbouw, zoals het verdwijnen van de VUT, van eindloon naar middelloon. Dat is geen casino, maar noodzakelijk om pensioenen betaalbaar te houden. |